Vacature Safaries

De opvallende driehoekige Toren werd in 1969 gebouwd door architect J.J.P. Oud als eerste wolkenkrabber van Den Haag. In 2013 stond hij al vele jaren leeg en fungeerde hij voornamelijk als elektriciteitsbron voor zeven omliggende instellingen in de internationale zone van Den Haag, waardoor hij duidelijk niet zijn volle potentieel waarmaakte. Het Commons Project richtte zich op de Toren van Oud als een bijzondere locatie voor een gemeenschappelijk plan: een hedendaagse commons.

Als onderdeel van het Commons Project onderhandelde Henriette Waal met Haag Wonen, de eigenaar van de toren, over een gebruikersovereenkomst voor 4 maanden. Tijdens deze periode van tijdelijk gebruik realiseerde Waal een serie ‘leegstandsafari’s’ – avontuurlijke interventies om de toren te leren kennen – met als doel een hernieuwd verantwoordelijkheidsgevoel op te wekken voor dit gebouw, dat zowel geliefd als verwaarloosd was. Waal nodigde vertegenwoordigers van de omliggende organisaties uit om mee te gaan en voormalige torentechnici werden ingezet als rondleiders. Eén safari was een schoonmaak-ritueel met lokale schoonmakers. In een tweede safari werkte Waal samen met geluidskunstenaar Gosse de Kort en hoboïste Marije Clemens aan een compositie voor de metalen schoorstenen van de toren, waardoor de toren zelf een stem kreeg. Tijdens dezelfde safari, maar op een andere verdieping van de toren, liet Waal de kleinzoon van architect Oud (gespeeld door acteur Bart van Ree) een persoonlijk verhaal vertellen in een emotionele toespraak. De safari’s brachten de omwonenden van de toren in dialoog over wat de toren voor hen betekende en openden nieuwe toekomstmogelijkheden en bestemmingen voor dit monumentale landmark.

Naast de “leegstandssafari’s” werd een houten platform in de vorm van de voetafdruk van de toren ontworpen en geplaatst in de tuin van het Kunstmuseum, vlak naast de toren. Verschillende Tower Jam sessies faciliteerden kennisoverdracht en -uitwisseling rond het thema commons. Belangrijke deskundigen werden uitgenodigd voor lezingen, geleide discussies en speelse workshops.

Het Commons project resulteerde in een voorstel om in de huidige tijd een commons te realiseren en een projectplan voor het gemeenschappelijk gebruik en beheer van de toren. Het uiteindelijke plan van het project is niet gerealiseerd als commons. Wel is De Toren inmiddels gerestaureerd en in gebruik genomen door nieuwe bewoners.